13. yüzyılda bilim adına önemli gelişmelere damgasını vurmuş olan Müslüman tıp bilgini İbnu’n Nefis (1210-1288)

13. yüzyılda bilim adına önemli gelişmelere damgasını vurmuş olan Müslüman tıp bilginidir. (1210-1288)

“İbnu’n Nefis tıp biliminde hastalık nedenlerine ilişkin ilmi çalışmalar yapan ve bu yönde eserler veren ilk alimdir. En büyük keşfi, akciğer dolaşımını bulmasıdır. Ortopedi ilminin de ilk kurucularındandır. Döneminde (Mısır Hekimlerinin Başkanı) unvanıyla anılmıştır.)”

İbnu’n Nefis 1210 yılında Şam’da doğdu. Halep kentinin Selçuklu Atabeyi Nureddin Zengi tarafından 12. Yüzyılda kurulan hastanede tıp ilmini öğrendi. İlk hocası olan Abdurrahim İbn Ali el-Dahvar’ın yanında tıp eğitimini tamamladı. Aynı zamanda fıkıh bilgini olan İbnu’n Nefis, Kahire  Mansuriye Medresesi’nde ders vermiştir.

İbnu’n Nefis, tıp alanındaki eserlerini başka hiçbir kaynağa ihtiyaç duymaksızın tamamen kendi araştırma, gözlem, deneylerine dayanarak hazırlardı.

“Eserlerimin benden sonra asırlardır yaşayacaklarını bilmeseydim, onları yazmazdım” diyerek özgüvenini ortaya koyan İbnu’n Nefis, “Bir eder yazma iddiasında bulunanlar, gereken mesuliyeti de yüklenmelidirler” sözüyle de son derece titiz olunması gerektiğine gönderme yapar.

İbnu’n Nefis’in başlıca eserleri şöyledir:

Mu’cez el-Kanun: En ünlü eseridir. İbnü’s Sina’nın “Kanun” isimli yapıtının bir çeşit özeti niteliğindedir. Orijinalleri Oxford, Paris ve Münih Kütüphaneleri’nde bulunmaktadır.

Kitab eş-Şamii fi’t Tıb: İbnu’n Nefis’in en büyük eseridir. Bu eseri tamamlayamadan vefat etmiştir. Eser o zamana kadar olan tıp ilmine ilişkin bilgilerin tamamını içermektedir.

Kitab el-Muhtar fi’l Ağdiya: Berlin Kütüphanesi’nde bulunan eser, gıdalar üzerine hazırlanmıştır.

Kitab el-Mühezzeb fi’l Kahl: Göz hastalıklarına ilişkin bir eserdir. Vatikan Kütüphanesi’nde bir nüshası halen mevcuttur.

Şerh-i Teşrih el-Kanun: İbni Sina’nın Kanun isimli eserinde yer alan anatomiyle ilgili kısımların açıklamasıdır. Patolojik anatomininde zeminini hazırlamıştır.  Arapça hazırladığı bu eserin en önemli özelliğinden biri de ilk defa akciğer dolaşımının (küçük dolaşım) varlığından söz etmesidir.

İbnu’n Nefis’in kan dolaşımı ile ilgili görüleri kısaca şöyledir:

“Kalp ancak ve ancak kendi bünyesi içinden geçen damarlar aracılığı ile beslenir.”: (Koroner dolaşımın ilk keşfi)

“Akciğere giden damarla, akciğerden dönen damar arasında, dolaşım tamamlayan bağlantılar mevcuttur.” : (3 asır sonra Realdo Colombo bunu ilk defa kendisinin bulduğunu ileri sürecektir.)

“ Kanın sol boşluğa geçmesi akciğerler yolu ile olmaktadır. Sağ boşluktan akciğerlere gelen kan, burada ısınmakta ve hava ile karıştıktan sonra, akciğer toplardamarı yolu ile sol boşluğa geçmektedir.” (Akciğer dolaşımının ilk keşfi)

İbnu’n Nefis, 1288 yılında vefat etmiştir.

Ne Aramıştınız?
İbnu’n Nefis, İbnu’n Nefis kimdir, İbnu’n Nefis hangi dönemde yaşadı, İbnu’n Nefis ne zaman doğdu, İbnu’n Nefis ne zaman öldü, Akciğer dolaşımını kim buldu, İbnu’n Nefis eserleri, İbnu’n Nefis neyi keşfetti, Koroner dolaşımını kim buldu

Yazının Etiketleri: Akciğer dolaşımını kim buldu, İbnu’n Nefis, İbnu’n Nefis eserleri, İbnu’n Nefis hangi dönemde yaşadı, İbnu’n Nefis kimdir, İbnu’n Nefis ne zaman doğdu, İbnu’n Nefis ne zaman öldü, İbnu’n Nefis neyi keşfetti, Koroner dolaşımını kim buldu
Görüntülenme : 4.433